پیام مبعث

 

پیام مبعث 

ما یودّ الّذین کفروا من أهل الکتاب و لا المشرکین أن ینزّل علیکم من خیرٍ من ربّکم والله یختصّ برحمته من یشاء والله ذو الفضل العظیم                 بقره – 105 

بحث قرآنی امشب پیرامون آیه 105 سوره مبارکه بقره و بی تناسب با مناسبت امروز یعنی عید سعید مبعث رسول گرامی اسلام (ص) نیست. بنا بر روایات ، مراد از خیر و رحمت در این آیه که کافران آرزوی سلب آن را از مسلمین می کردند ، نعمت رسالت و نبوّت پیامبر اکرم (ص) بود.  

خطاب این آیه با مسلمانان است و موعد نزول آن بر پیامبر (ص) سال های ابتدایی حکومت اسلامی در مدینه . این آیه یکی دیگر از رذائل اخلاقی یهود را بیان می کند که در کنار مشرکین (و منافقین) به دلیل بغض و کینه ای که به دلیل حسادت (.. حسداً من عند انفسهم)[1] نسبت به تفضل الهی به مسلمین در وجودشان شعله می کشید ، خواهان سلب نعمت از مسلمانان و بالاتر از آن ، اضلال[2] و کفر [3] آنها بودند. اهل کتاب که بطور ویژه در اینجا یهودیان عصر ظهور اسلام مراد است ، چنان نسبت به اسلام و رسول گرامی آن بغض و عداوت داشتند که که حتی بنا به تعبیر قرآن کریم ، مشرکین و بت پرستان مکه را از آنها هدایت یافته تر می دانستند.  [4] 

این آیه کریمه و آیات متعدد دیگری در قرآن کریم ، سرّ تأکید مکرر اسلام مبنی بر عدم طرح دوستی با کافران بویژه یهود و عدم پذیرش ولایت آنها را بیان می کند[5] ، رابطه ای که معمولاً یکجانبه است و مصالح مسلمین در آن تأمین نمی گردد (ها أنتم أولاء تحبّونهم و لا یحبّونکم ...)[6] ؛ هر چند که اگر این رابطه متقابل و با حفظ عزّت و رعایت مصالح طرفین باشد ، منعی بر آن نیست[7] . 

در ادامه آیه به رحمت خاص (رحیمیه ) الهی اشاره می شود که بنا بر مشیّت الهی به هر که حضرتش اراده نماید تعلق می گیرد. مشیّتی که در دایره علم و حکمت مطلق او قرار دارد[8] و هر که را در حصن حصین رحمت و تفضل خاص الهی وارد نماید ، به مصونیّت و امنیت کامل رسانده است[9] و البته ورود در این قلعه محکم ، دایر مدار ولایت اهل البیت است که رمز بهره مندی از رحمت خاص حضرت حق در این آیه است[10]. 

نکات اصلی که از این آیه استفاده می شود ، اینست که:

1-      حسد ، بیماری قلبی است که انسان را تا مرز کفر و شرک به خداوند می کشاند.

2-      هرگونه گرایش سیاسی و برقراری رابطه دوستانه یکجانبه نسبت به کفار و مشرکان ، زیانبار بوده و برخلاف مصلحت عموم مسلمین است و حاکمان و سیاستمداران نظام اسلامی بایستی از آن بر حذر باشند. 

منبع:  تفسیر شریف تسنیم ، ج 6 ، صص 69-49 ، حضرت علّامه استاد جوادی آملی

---

[1] - بقره- 109

[2] - آل عمران- 69

[3] - نساء- 54

[4] - نساء- 54-51

[5] - ممتحنه 2-1

[6] - آل عمران - 119

[7] - ممتحنه- 8

[8] - آل عمران- 74-73

[9] - شوری- 8

[10] - اشاره به حدیث قدسی: کلمه لا اله الاّ الله حصنی فمن دخل حصنی امن من عذابی بشرطها و شروطها و أنا من شروطها