پرسش های ناروا

پرسش های ناروا... 

 

أم تریدون أن تسئلوا رسولکم کما سُئِل موسی من قبل و من یتبدّل الکفر بالایمان فقد ضلّ سواء السبیل              بقره- 108 

بحث قرآنیمان رسید به آیه 108 سوره مبارکه بقره.... موضوع این آیه ، مذمّت کسانی است که با درخواست ها و پرسش های نابجا و ناروای خود از رسول خدا (ص) ، نه با نیت حق طلبی که به قصد بهانه جویی و آزار پیامبر (ص) ، ایمان را با کفر معاوضه می کردند و راه ضلالت پیش می گرفتند.  

در برخی روایات ، سؤال کنندگان در این آیه ، یهودیان عصر ظهور اسلام ذکر شده اند که همچون اسلاف بهانه جو و لجوج خویش ، بجای تسلیم در برابر دینی که پیامبرش را بواسطه نشانه هایی که پیش از این در تورات خوانده بودند ، چون فرزندان خویش می شناختند (یعرفونه کما یعرفون أبنائهم)[1] ، با درخواست های نابجای خود از قبیل نزول کتابی محسوس و مدون از آسمان[2] و یا صدور معجزاتی شبیه معجزات حضرت موسی (ع)[3] ، قصد آزار و تخریب رسول خدا (ص) را داشتند. 

اینان پیش از این نیز نشانه ها و معجزات الهی را با چشم خویش دیده بودند ولی هر بار بجای ایمان ، کفر و ناسپاسی اختیار کرده بودند و حتی درخواست کفرآمیز رؤیت جسمانی حضرت حق را داشتند(لن نؤمن لک حتی نری الله جهرة)[4] .

آنچه از کلام وحی بر می آید ، اینچنین شیوه کفرآلودی را علاوه بر اهل کتاب ، مشرکین بت پرست [5]و برخی از مسلمانان ضعیف الایمان نیز در برابر رسول خدا (ص) بکار می بستند. 

به عنوان نمونه در آیه 101 سوره مائده ، خداوند مسلمانان را از پرسش های ناروا و نابجا نسبت به پیامبر (ص) بر حذر می دارد. پرسش هایی که نه تنها خیری در آن نیست بلکه سبب سوء احوال آنها می گردد.

نکته قابل تأمل آنکه خداوند ، پرسشی را که لازمه حق جویی و حق طلبی است نه تنها تقبیح نمی نماید بلکه به آن توصیه و تأکید دارد و  اهل ایمان را به پرسش و تحقیق در خصوص ندانسته ها و نداشته ها (مادی و معنوی) فرا می خواند: 

فاسئلوا اهل الذّکر ان کنتم لا تعلمون[6]

واسئلو الله من فضله[7] 

و این وعده حضرت حق است که چنین درخواست و پرسشی را قطعاً به اجابت خواهد رساند: 

أُجیب دعوة الدّاع اذا دعان[8] 

چرا که رحمت و فضل او أجلّ از آنست که سائل خویش را براند (یا من لا یُردّ سائله[9]) و اوست همان مولایی که هر گونه سؤالی را شنواست و برای آن پاسخی مهیّا دارد (لکلّ مسئلة منک سمعٌ حاضر و جوابٌ عتید[10])

ویژگی چنین درخواست و سؤالی آنست که با نیت تفقه و کسب آگاهی و یا تضرّع و کسب تفضّلات الهی صورت پذیرد که در اینصورت قطعاً به مرحله اجابت خواهد رسید. 

اللهمّ أخرجنا من الظّلمات الوهم و أکرمنا بنورالفهم....

---

[1] - بقره- 146

[2] - نساء- 153

[3] - قصص- 48

[4] - بقره-55

[5] - انعام-9-7 و اسراء- 93-90

[6] - نحل-43 و انبیاء -7

[7] - نساء- 32

[8] - بقره-186

[9] - مناجات خمسة عشر ، مناجات الرّاجین

[10] -ادعیه ماه مبارک رجب ، مفاتیح الجنان